Αυχενικό Σύνδρομο: Η «Πάθηση» του Σύγχρονου Τρόπου Ζωής

 

Τι είναι το αυχενικό σύνδρομο και πόσο συχνά εμφανίζεται;

Αν και ο όρος αυτός αμφισβητείται από τη σύγχρονη βιβλιογραφία, ως αυχενικό σύνδρομο θεωρούμε μια σειρά διαφορετικών κλινικών σημείων και συμπτωμάτων στην περιοχή του αυχένα με κύρια ενόχληση την αυχεναλγία, η οποία μπορεί να είναι μονόπλευρη, αμφοτερόπλευρη ή να προκαλεί κεφαλαλγία. Η αυχεναλγία είναι συχνή πάθηση, και μάλιστα πάνω από το 50% των ανθρώπων σε κάποια στιγμή της ζωής τους εμφανίζουν προβλήματα στην περιοχή του αυχένα

Εκδηλώνεται δηλαδή με πόνο στον αυχένα;

O πόνος στον αυχένα είναι μόνο ένα από τα συμπτώματα. Όπως αναφέρει και ο ορισμός πρόκειται για σύνδρομο, δηλαδή σε κάθε ασθενή που πάσχει από τη νόσο αυτή παρατηρούνται διαφορετικά συμπτώματα-ενοχλήσεις. Έτσι, μπορεί να συνυπάρχει δυσκαμψία στον αυχένα με σοβαρό περιορισμό των κινήσεων σε αυτή την περιοχή της σπονδυλικής στήλης, μουδιάσματα και μυϊκή αδυναμία στα χέρια, συμπτώματα όπως ζάλη, εμβοές στα αυτιά και κεφαλαλγία χαμηλά στη βάση του κρανίου (ινίο). Επίσης μερικές φορές ο πόνος δεν περιορίζεται μόνο στον αυχένα αλλά επεκτείνεται και στην περιοχή του ώμου, ανάμεσα στις ωμοπλάτες, στο βραχίονα ή και μέχρι τα δάκτυλα των χεριών.

Πολλοί παραπονιούνται ότι υποφέρουν από μούδιασμα του χεριού που ξεκινάει από τον ώμο και φτάνει μέχρι τα δάχτυλα. Αυτή η ενόχληση μπορεί να υποδηλώνει ότι πάσχει κάποιος από αυχενικό σύνδρομο;

Βεβαίως. Όπως είπαμε τα μουδιάσματα στα χέρια είναι συχνό σύμπτωμα, το οποίο υποδηλώνει ότι υπάρχει πρόβλημα στον αυχένα. Μάλιστα, μια ειδική εξέταση, το ηλεκτρομυογράφημα, μπορεί να μας βοηθήσει να διαγνώσουμε την προέλευση των συμπτωμάτων.

Ποιες είναι οι αιτίες που μπορούν να προκαλούν αυτά τα ενοχλητικά συμπτώματα;Τα αίτια είναι πολλά και διαφορετικά και οι ποικίλες εκδηλώσεις της νοσολογικής αυτής κατάστασης εξηγούνται εν μέρει από την πολυπλοκότητα των δομών της σπονδυλικής στήλης στην περιοχή. Εκτός από τους τραυματισμούς, όπως οι κακώσεις δίκην μαστιγίου, που είναι συχνές στα τροχαία ατυχήματα, και άλλα προβλήματα -όπως λέμε- μηχανικής προέλευσης, μπορούν να προκαλούν ενοχλήσεις στον αυχένα και τα άνω άκρα. Για παράδειγμα, η κακή στάση του σώματος προκαλεί μυοσυνδεσμικού τύπου αυχεναλγία, ενώ η αυχεναλγία μπορεί να οφείλεται ακόμη και σε αυχενική δισκοκήλη ή δισκοπάθεια, ριζοπάθεια, σύνδρομο οπίσθιων αρθρώσεων, αυχενική σπονδυλοαρθρίτιδα ή αλλιώς σπονδύλωση σε μηχανική αστάθεια, καθώς και σε ανεπάρκεια της σπονδυλοβασικής αρτηρίας

Η αυχενική δισκοπάθεια που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλεί και την αυχεναλγία είναι ίδια με την οσφυαλγία;Διαφέρει από την οσφυαλγία με την έννοια ότι στην αυχεναλγία δεν ενοχοποιείται η μηχανική υπερφόρτιση των μεσοσπονδύλιων δίσκων. Από την άλλη μεριά, υπάρχουν κοινά συμπτώματα, όπως άλγος από πίεση των νευρικών ριζών (ξεκινούν από τον αυχένα και καταλήγουν στα χέρια). Οι νευρικές ρίζες πιέζονται στην περιοχή του αυχένα και προκαλούν μουδιάσματα στα χέρια, τσιμπήματα και αδυναμία των μυών. Επίσης παρατηρούνται μυϊκός σπασμός των μυών της περιοχής του αυχένα και δυσκαμψία. 

Πώς ορίζεται η κακή στάση σε σχέση με τον αυχένα; Η κακή στάση του σώματος αποτελεί και αυτή κατά κάποιο τρόπο μία «νόσο» της σύγχρονης ζωής. Γεγονός είναι ότι πλέον όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι κάθονται -ιδιαίτερα αυτοί που κάνουν δουλειά γραφείου-σκυμμένοι προς τα εμπρός για πολλές ώρες μάλιστα.

Αυτός είναι ο λόγος που τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερος κόσμος παραπονιέται για πόνους στον αυχένα, μουδιάσματα στα χέρια και διάφορα άλλα τέτοια επώδυνα συμπτώματα;

Βεβαίως, γιατί η κακή στάση του σώματος, ειδικά στο χώρο της δουλειάς, δημιουργεί συνθήκες επιβάρυνσης των μυών του αυχένα αλλά και ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης και, σε συνδυασμό με έλλειψη γυμναστικής, έχει σαν αποτέλεσμα την κυφωτική στάση, το «πιάσιμο», όπως λέει ο λαός, των μυών με δημιουργία χαρακτηριστικών επώδυνων σημείων, τα οποία ψηλαφίζονται και από τον ασθενή μερικές φορές

Yπάρχουν τρόποι πρόληψης;

Ορισμένες οδηγίες που αφορούν την εργονομία μπορούν να φανούν χρήσιμες. Δηλαδή κάποιοι εξωτερικοί παράγοντες, όπως είναι η εργονομική διάταξη των αντικειμένων στο χώρο της δουλειάς μας, επηρεάζουν το μυοσκελετικό σύστημα. Καλό είναι, λοιπόν, οι εργαζόμενοι να γνωρίζουν ότι η καρέκλα που κάθονται πρέπει να είναι σε σωστή θέση, όπως επίσης ο ηλεκτρονικός υπολογιστής και το πληκτρολόγιο, ώστε να επιβαρύνεται όσο το δυνατόν λιγότερο ο αυχένας.

Υπάρχει σχέση ανάμεσα στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης (σκολίωση κ.ά.) και στο αυχενικό σύνδρομο;

Η σπονδυλική στήλη αποτελεί ενιαία και πολύπλοκη δομή, της οποίας το ένα τμήμα επηρεάζει το άλλο. Έτσι, κάποιο πρόβλημα, όπως η σκολίωση, για παράδειγμα, επιβαρύνει την περιοχή του αυχένα προκαλώντας αυχεναλγία 

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του συνδρόμου της σπονδυλοβασικής αρτηρίας και γιατί σχετίζονται με το αυχενικό σύνδρομο;

Σε περίπτωση που υπάρχει αυχενική σπονδυλοαρθρίτιδα, η οποία συνήθως αφορά άτομα που έχουν περάσει τη μέση ηλικία, οι σπονδυλικές αρτηρίες που διέρχονται μέσα από τους πρώτους 6 αυχενικούς σπονδύλους πιέζονται από τα οστεόφυτα ή εμφανίζουν σπασμό μετά από κινήσεις του κεφαλιού με αποτέλεσμα να μειώνεται η αιμάτωση του εγκεφάλου. Σαν συνέπεια εμφανίζονται επεισόδια ζάλης, αυχενογενούς ιλίγγου και μερικές φορές τάση για λιποθυμία. Ιδιαίτερα εμφανίζονται τα συμπτώματα αυτά όταν συνυπάρχουν και αλλοιώσεις από τις αρτηρίες (σε καπνιστές, σε άτομα με αυξημένη χοληστερόλη κ.ά).

Το άγχος παίζει ρόλο στην εμφάνιση της πάθησης;Πρέπει να σημειωθεί ότι, κάποιες φορές, ενώ δεν παρατηρούνται παθολογικά ευρήματα, οι ασθενείς εμφανίζουν πόνο στον αυχένα. Σε αυτές τις περιπτώσεις καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ίσως ψυχολογικοί παράγοντες, όπως το στρες, επηρεάζουν την περιοχή του αυχένα προκαλώντας τα δυσάρεστα αυτά ενοχλήματα. Στους ασθενείς αυτούς είναι πιθανόν να χρειαστεί κάποια αγχολυτική ή ακόμα και αντικαταθλιπτική αγωγή.

Ποιες εξετάσεις χρειάζονται για τη διάγνωση των προβλημάτων από τον αυχένα;

Η λεπτομερής κλινική εξέταση παραμένει απαραίτητη. Πέρα από αυτή ο έλεγχος με απλές ακτινογραφίες δίνει ορισμένες πολύ χρήσιμες πληροφορίες, όπως η εμφάνιση ευθειασμού της αυχενικής μοίρας. Δηλαδή, ο αυχένας έχει μια καμπυλότητα (λόρδωση), αν αυτή διαταραχθεί και εξαλειφθεί, τότε παρουσιάζεται ευθειασμός της αυχενικής μοίρας, με αποτέλεσμα την πρόκληση διαφόρων ενοχλημάτων. Οι ακτινογραφίες μπορούν επίσης να αποκαλύψουν εκφυλιστικές αλλοιώσεις, όπως οστεόφυτα και στένωση του μεσοσπονδύλιου διαστήματος. Το τελευταίο, βέβαια, εμφανίζεται συνήθως μετά από επανειλημμένες υποτροπές και μπορεί να απουσιάζει αρχικά από τις ακτινογραφίες ή να σημειώνεται κατά τον ακτινολογικό έλεγχο χωρίς να υπάρχει πόνος στον αυχένα.

Εκτός από τις ακτινογραφίες, σε ποιες άλλες εξετάσεις μπορεί να υποβληθεί ο ασθενής;

Η αξονική τομογραφία και, τα τελευταία χρόνια, η μαγνητική χρησιμοποιούνται όλο και πιο συχνά για τη διάγνωση παθήσεων του αυχένα. Οι εξετάσεις αυτές αποκαλύπτουν την ύπαρξη δισκοκήλης, και ιδιαίτερα η μαγνητική τομογραφία εντοπίζει την πίεση των νευρικών στοιχείων όπως είναι οι ρίζες των νεύρων και η στένωση του νωτιαίου σωλήνα ή των μεσοσπονδύλιων τρημάτων. Να σημειωθεί όμως ότι η μαγνητική τομογραφία μπορεί να δείξει κήλες χωρίς να υπάρχουν συμπτώματα, τα οποία να βρίσκονται αργότερα σε τυχαίο έλεγχο, ιδιαίτερα έπειτα από μια ορισμένη ηλικία.

Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που παρουσιάζονται από τον αυχένα;

H θεραπεία είναι καταρχήν συντηρητική. Χορηγείται παυσίπονη (παρακεταμόλη), αντιφλεγμονώδης (δικλοφενάκη, λορνοξικάμη, σελεκοξίμπη, μελοξικάμη) και μυοχαλαρωτική (θειοκολχικοσίδη, ορφεναδρίνη) φαρμακευτική αγωγή. Κατά την οξεία φάση μπορεί να βοηθήσει και το μαλακό αυχενικό κολάρο, το οποίο όμως δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Αντίθετα, μετά τις πρώτες μέρες της οξείας φάσης ενθαρρύνεται η κινητοποίηση του αυχένα έτσι ώστε οι μύες να διατηρούνται σε καλή κατάσταση. Αυτό επιτυγχάνεται με ασκήσεις οι οποίες όμως πρέπει να διδάσκονται από ειδικό και να εκτελούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα από τον ασθενή.

Ορισμένα φυσικά μέσα, όπως ρεύματα ηλεκτροθεραπείας (TENS) και διακοπτόμενα μαγνητικά πεδία, έχει αναφερθεί επίσης ότι δρουν αναλγητικά, ενώ ευεργετικά στην οξεία φάση δρουν και τα θερμά επιθέματα. Ο βελονισμός αποτελεί επίσης εναλλακτική θεραπεία με ικανοποιητικά αναλγητικά αποτελέσματα όπως καταγράφεται σε πολλές επιστημονικές εργασίες. Καλό είναι επίσης κατά τον ύπνο να χρησιμοποιείται ανατομικό μαξιλάρι. 

Πότε συνιστάται σ΄ έναν ασθενή η χειρουργική επέμβαση;

Οι χειρουργικές επεμβάσεις γίνονται όταν αποτύχει η συντηρητική θεραπεία και τα ενοχλήματα επιμένουν τουλάχιστον για ένα τρίμηνο. Επίσης γίνονται όταν υπάρχουν συμπτώματα από την πίεση των ριζών των νεύρων ή του νωτιαίου μυελού τα οποία προοδευτικά επιδεινώνονται. Κλινικά σημεία, όπως πόνος που χειροτερεύει συνεχώς και γίνεται πλέον ανυπόφορος, μυϊκή αδυναμία στα άνω ή και στα κάτω άκρα, αισθητικές διαταραχές και διαταραχές των αντανακλαστικών ή της ούρησης, σε συνδυασμό με ακτινολογικά ευρήματα που να δικαιολογούν τη σοβαρότητα αυτών των κλινικών σημείων, πρέπει να αξιολογούνται ανάλογα για να αποφασιστεί αν είναι απαραίτητη ή όχι η χειρουργική επέμβαση.

Ποιες επεμβάσεις γίνονται στην περιοχή του αυχένα;

Πρόσθια και οπίσθια αποσυμπίεση είναι οι επεμβάσεις που γίνονται στην περιοχή του αυχένα. Και οι δύο έχουν γενικά καλά αποτελέσματα, που φτάνουν μέχρι και το 90% επιτυχίας, αρκεί να γίνονται σε ασθενείς που πρέπει να χειρουργηθούν και να πραγματοποιούνται από εξειδικευμένους χειρουργούς της σπονδυλικής στήλης. Ιδιαίτερα βοηθούνται οι ασθενείς που έχουν προβλήματα δισκοκήλης σε λίγα επίπεδα της αυχενικής μοίρας.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ – 21/01/10